4 mei dodenherdenking: onzekerheid en twijfels toelaten doet leven

reactie 4 mei op Facebook na bericht over de trein die stil heeft gestaan tussen Amersfoort en Hilversum. Omdat iemand zelfmoord heeft gepleegd.

Zelfmoord als wanhoopsdaad, uit eenzaamheid, onbegrepen voelen, misschien als gevolg van medicijngebruik, die als 'bij'werking hebben depressiviteit. Zolang het bijwerking heet, omdat het ons niet goed uitkomt hoeven we er (bijna) geen aandacht aan te besteden. Alles wat medicijnen doen is werking zonder onderscheid wat we werking noemen of bijwerking.

Gisteren is Henry die we via LinkedIn hebben leren kennen bij ons thuis langs gekomen en heeft hij verteld hoe hij toen hij 1,5 jaar geen medicijnen slikte, een keer kwaad werd, met als gevolg een opname en weer aan de medicijnen. Niemand die de visie heeft en hulp kan geven om te vertellen dat emoties er natuurlijk mogen zijn. Weinig mensen zijn in staat blijkt mensen te helpen om te praten, gevoelens en ervaringen te delen, je emoties in goede banen te mogen leiden, zodat je pijn, verdriet, eenzaam en onbegrepen voelen niet naar binnen gaat, maar naar buiten kan, gedeeld kan worden.

Veel leed en ziektes zouden zo voorkomen kunnen worden. Daar is mijn leven en inmiddels ons leven als woongroep Contact & muziek een voorbeeld van. We hebben het soms echt heel moeilijk, iedereen heeft zijn/haar levenservaringen. Jezelf leren kennen in samen wonen en samenwerken is een bijzonder (levens)proces. 

In de 10 jaar dat we nu samen wonen en samenwerken is er veel ruzie geweest, maar het wordt ook steeds minder en milder. We hebben een heel bijzonder leven door met elkaar te praten, muziek te maken en maken bijzondere dingen mee in contacten met mensen, met vlinders, met overledenen, andere dimensies, ontmoetingen met andere mensen.

Zonder te gaan zweven, zo concreet mogelijk met elkaar alles aangaan, is mijn ervaring, leidt tot spiritualiteit. Vaak is spiritualiteit een vlucht om moeilijkheden niet onder ogen te durven komen, met elkaar te kunnen of durven praten, ervaringen te delen, pijn, verdriet, eenzaamheid niet toe te laten.

Alle soms klein lijkende irritaties met elkaar bespreken leidt tot beter begrip en elkaar beter leren kennen. Samen is altijd fijner dan alleen. Daar is mijn 8 jaar diepe eenzaamheid voor nodig geweest om zoveel overtuigingskracht te ontwikkelen dat ik alles waar iedereen meekwam, vreugde, maar ook de moeilijkheden graag wilde horen en helpen verzachten, door erover te parten en met elkaar te delen.

Gedeelde smart is halve smart, hoe meer zielen hoe meer vreugd. Als je die twee gezegdes bij elkaar brengt kan het heel snel gaan. Maar de eerste stap op dat pad van delen en liefde zetten vinden we vaak heel eng. De eenzaamheid doorbreken, gevoel toelaten, zonder ervaring te hebben of bevestiging te krijgen is niet makkelijk. Maar als je eenmaal de ervaring hebt dat je, door je met je onzekerheid je ervaringen met anderen te delen mensen stimuleert en inspireert ook meer van zichzelf laten zien, kun je er geen genoeg meer van krijgen. Dat is mijn ervaringen, dan wil je verder en meer ontdekken, hoe het werkt, wat er kan en wat ervoor nodig is om openheid met elkaar te creëren. Ziekte gaat verdwijnen omdat ziek zijn niet meer nodig is. Eigenlijk durf ik te zeggen is ziekte niets anders dan eenzaamheid. Ik denk dat wij op aarde komen om je eenzaamheid (ziek zijn) te doorbreken.

De grootste moeilijkheden en diepste diepten in de 10 jaar dat wij nu als woongroep samenwonen en samen werken waren altijd beter, fijner, leerzamer dan alles wat ik alleen had moeten en nu kan ik zeggen ook willen doormaken. Maar hoe alleen je bent nooit echt alleen, wel fysiek, maar je kunt denken en wat is dat, dat is toch ook een soort van dialoog met wie?

Met de ander, een hogere trilling of intelligentie, hoe je het maar wilt noemen. Alles wat je 'alleen' doormaakt geeft een enorme ervaringswijsheid. De 8 jaar eenzaamheid bleek, besefte ik veel later, de juiste voorbereiding om open te willen staan om drie mensen in mijn huis mee te kunnen nemen in een sociaal bewustwordingsproces, zonder enig vermoeden te hebben hoe dat zou zijn of wat er dan zou gaan gebeuren.

Ik geloof dat er veel meer is dan wij weten en dat we geholpen worden vanuit een andere dimensie. Daar hoort ook bij dat we gaan beseffen dat hulpverlening geen hulp is, blijkt te zijn, dat medicijnen net als wapens een machts- en geldkwestie is en de farmaceutische industrie alleen maar meer medicijnen wil verkopen net als de wapenindustrie wapens wil verkopen, in plaats van eraan te werken dat alle wapens en medicijnen de wereld uitgaan. Geen ziekte, geen oorlog. Woorden als strijd en verdedigen worden ook vaak gebruikt als mensen over ziekte praten, de strijd verloren, je wapenen tegen ziektes.

We kunnen dat allemaal doorbreken met liefde en delen. Ik werd gepest op de opleidingen natuurgeneeskunde en haptonomie, omdat ik vragen durfde te stellen waar mensen kwaad van bleken te worden, omdat ze de twijfel, de onzekerheid en de angst niet durfden te voelen, die mijn vragen opriepen. 

Ik twijfelde aan alles. Ik begon steeds meer te begrijpen dat het hulp vragen en hulp geven van een totaal andere orde en niveau was dan mijn ervaring die ik al had met muziek. Als violiste en viooldocente, was ik gewend om kennis en ervaringen te delen en samen te spelen met mijn leerlingen en collega's. Kinderen stellen vragen zien andere dingen. Ik kon hen helpen, omdat ik meer wist en beter viool kon spelen, maar zij hadden mij ook veel te leren door hun vragen, onbevangenheid en openheid. Ik hoefde alleen maar te zorgen dat ze zich op hun gemak voelden om zich te kunnen uiten.

Ik gaf thuis muziekles, ik nam de tijd ook voor een gesprek. Maar de muziek bleef een middel maar werd nooit echt contact. Om te praten over wat je meemaakt in je leven, over moeilijkheden was eigenlijk weer niet de bedoeling als je vioolles geeft. Zo liep ik vast in de muziek, maar bleek hulpverlening een hiërarchie: de therapeut, hulpverlener, staat boven de patiënt, inmiddels cliënt (een heel afstandelijk woord) genoemd.  

In de verhouding leraar, leerling is er veel meer ruimte voor uitwisseling, vragen stellen is juist de bedoeling, dan leer je meer. Als leraar ben je trots als een leerling mooi gaat spelen. In de hulpverlening is daar geen sprake van. Daar komt het niet voor dat iemand die met moeilijkheden komt en haar/zijn leven een positieve wending krijgt je allebei trots vertelt hoe dat gegaan is. Maar de eerste psychiatrische patiënt moet ik nog tegen komen die trots een naam kan noemen door wie hij of zij verder is gekomen in haar of zijn leven. Als viooldocent wil je je kennis overdragen en overbrengen aan je leerlingen. Een arts blijft een arts, een patiënt blijft een patiënt. Als je vioolles hebt gehad kun je ook beter worden dan je leraar, dat is bij therapeuten en artsen ondenkbaar. Ervaringsdeskundigheid is een term die in de praktijk ook steeds minder gewaardeerd blijkt te worden. Heel erg dat mensen zo klein worden gehouden. Wat echt helpt is delen en elkaar gaan vertellen wat je voelt, wat je ervaren hebt. 

Ik was daar alleen mee, dacht ik en ik dacht ook dat iedereen dat wel deed en kon, behalve ik, maar het bleek andersom niemand bleek dat te willen behalve ik. Daarom kwam ik niemand tegen, nu klinkt dat logisch en eenvoudig, maar als het zo is is dat niet makkelijk. Maar het bleek een enorme belofte in zich te houden: Ik mocht mensen gaan helpen met delen. 

onzekerheid en twijfels toelaten doet leven

Om echt mensen te kunnen helpen moet je heel veel leren, lijden, twijfelen, onzeker zijn, klappen opvangen, uitgelachen worden, pijn voelen. Ook als je je niet begrepen voelt, niet te gaan twijfelen, maar je gaat ervaren dat je daardoor juist sterker wordt. Bescheiden blijven als iets goed gaat, dienstbaar willen zijn, geen eer, geen roem, geen ego (meer) willen. Elke keer ervaren dat als je verlangt naar erkenning, bevestiging, je daar niet door laat weerhouden om door te gaan, zonder te verharden, verantwoordelijkheid durven nemen, maar ook verantwoordelijkheid bij anderen kunnen leggen, luisteren naar jezelf en anderen en alles willen leren over samenwerken.

lieve groeten Leonoor